Tội bức tử được quy định tại Điều 130 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Điều 130. Tội bức tử
1. Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
a) Đối với 02 người trở lên;
b) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai.
Định nghĩa
Tội bức tử là trường hợp của một người đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình, làm người đó tự sát.
Dấu hiệu pháp lý (cấu thành tội bức tử)
– Khách thể:
Hành vi bức tử xâm phạm tính mạng của con người một cách gián tiếp.
– Mặt khách quan:
Hành vi phạm tội của tội này có thể là một trong những hành vi sau đây:
- Đối xử tàn ác với nạn nhân như đánh đập, bỏ đói, bỏ rét, cho ngủ ngoài để muỗi cắn… làm cho nạn nhân đau đớn về thể xác nhưng chưa đến mức gây thương tích hay gây tổn hại sức khoẻ của nạn nhân. Hành vi này không chỉ bị pháp luật cấm mà dư luận xã hội cũng lên án.
- Thường xuyên ngược đãi, ức hiếp nạn nhân: đây trường hợp người phạm tội đã thường xuyên có hành vi đối xử tàn nhẫn, tồi tệ người lệ thuộc mình, trái với luân lý, đạo đức xã hội.
- Làm nhục nạn nhân: đây là hành vi (cố ý ) làm tổn hại nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự người lệ thuộc vào mình. Đây là hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của nạn nhân như: chửi bới thậm tệ, bôi nhọ danh dự, nhạo báng, miệt thị hoặc những hành vi bỉ ổi khác.
Theo quy định của luật, hành vi ngược đãi, ức hiếp hoặc làm nhục người lệ thuộc mình phải được thực hiện thường xuyên mới cấu thành tội bức tử. Tuy nhiên, theo chúng tôi, cần xác định là hành vi bức tử kể cả trong trường hợp người phạm tội chỉ một vài lần có hành vi ngược đãi, ức hiếp hoặc làm nhục nhưng kết quả đã làm nạn nhân tự sát vì hành vi đó.
Hậu quả:
Hành vi khách quan nói trên phải đã dẫn đến sự tự sát của nạn nhân thì mới cấu thành tội phạm. Do bị đối xử tàn ác; do bị ức hiếp; do bị ngược đãi hay do bị làm nhục mà nạn nhân có hành vi tự tước đoạt tính mạng của chính mình. Điều luật chỉ đòi hỏi hành vi phạm tội dẫn đến sự tự sát của nạn nhân, chứ không đòi hỏi hậu quả chết người. Việc nạn nhân có chết hay không không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này. Nạn nhân trong trường hợp này phải là người lệ thuộc (về vật chất hoặc tinh thần) của người phạm tội.
Nạn nhân là người lệ thuộc đối với người có hành vi phạm tội về kinh tế, công tác, lệ thuộc về tôn giáo hoặc về các mặt khác.
– Lệ thuộc về kinh tế: thể hiện qua việc nạn nhân phải phụ thuộc người phạm tội về việc được cung cấp các nhu cầu ăn, mặc, ở hoặc các điều kiện vật chất khác để duy trì cuộc sống;
– Lệ thuộc về công tác thể hiện qua việc nạn nhân phải chịu ảnh hưởng và tác động của người khác trong quan hệ công tác trong các cơ quan tổ chức (như chịu ảnh hưởng của thủ trưởng, của giám
đốc, của cấp trên…);
– Lệ thuộc về tôn giáo như tín đồ của người có chức sắc trong giáo hội;
– Lệ thuộc về các mặt khác như bệnh nhân với thầy thuốc, học sinh với thầy cô giáo…
Quan hệ nhân quả:
Quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội và sự tự sát của nạn nhân là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Người phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội bức tử nếu hành vi khách quan của họ đã gây ra hậu quả là nạn nhân tự sát.
Ví dụ về tội bức tử
Dương Đình Khanh, 46 tuổi, trú tại tổ 12, Thuỷ Công 2, phường Tân Thịnh, thị xã Hoà Bình.
Vốn sinh ra ở Hà Tây, nhưng Khanh lên Hoà Bình làm công nhân từ khi nhà máy bắt đầu xây dựng. Ở công trường này, anh ta đã gặp và yêu chị Dương Thị Cánh cũng là công nhân của nhà máy.Cuộc sống của gia đình họ sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như sau khi nghỉ chế độ ở Nhà máy
Thuỷ điện Hoà Bình, vợ chồng Khanh quay sang kiếm sống bằng nghề kinh doanh và giết mổ lợn. Sau khi giết mổ, Khanh lại mua một cút rượu về uống với lòng lợn tiết canh, món khoái khẩu của anh ta.Mỗi lần như thế, Khanh lại lớn tiếng chửi tất cả mọi người. Chửi vợ con chán, Khanh chửi cả
hàng xóm. Sống với một người chồng vũ phu và nát rượu, người phải chịu đau khổ nhiều nhất chính là chị Cánh. Chị thường xuyên bị chồng đánh đập và chửi bới. Khi được tin mẹ mất, chị Cánh chuẩn bị đồ đạc, quần áo về quê thì bị Khanh cản đường. Khanh nói: “Mày phải bán hết số hàng ở ngoài chợ rồi mới được về”, đồng thời anh ta còn tát tai, đá đít khiến chị phải sang nhờ hàng xóm lấy hộ quần áo rồi bắt xe về quê.Khi vợ đi đám tang mẹ trở về nhà, Khanh không biết tìm cớ gì để đánh vợ nên ngấm ngầm dùng ớt để xát vào trang phục lót của vợ (mà là ớt vàng cho vợ khỏi phát hiện ra), khiến chị vợ mặc vào bị cay nhảy lên la oai oái. Chị vợ vẫn tưởng mình bị dị ứng hay bị côn trùng cắn, mãi sau khi thấy Khanh đứng nhìn mình cười, chị Cánh mới biết đó là hành động của “đức lang quân” mình.
Ngoài ra, Khanh còn vô cớ nghi vợ ngoại tình nhưng không có bằng chứng. Tức tối, Khanh nghĩ làm thế nào để “chụp mũ” cho vợ. Vì vậy, vào một hôm bà vợ vào rừng đi vệ sinh, chưa kịp kéo quần lên thì ông ta xông vào lột luôn quần vợ và chạy về làng hô hoán cả làng là vợ mình đi ngủ với trai trong rừng. Khanh còn bắt vợ nhốt vào chuồng lợn, khảo tra suốt đêm để vợ khai ra nhân tình. Chịu không nổi, chị Cánh đã đập đầu vào cũi để tự tử nhưng không chết thì Khanh thả vợ ra. Trong trường hợp này dù chị Cánh tự tử chưa chết nhưng Khanh vẫn bị xem là phạm tội bức tử.
– Mặt chủ quan:
Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý gián tiếp hoặc là lỗi vô ý (đối với hậu quả tự sát). Nếu người phạm tội mong muốn nạn nhân tự sát thì không còn là tội bức tử nữa mà là tội giết người.
– Chủ thể tội bức tử:
Là người có năng lực trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ chịu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều này.
Hình phạt của Tội bức tử
Hình phạt chia làm 2 khung:
– Bức tử làm một người tự sát: người phạm tội có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
– Bức tử làm nhiều người tự sát: người phạm tội có thể bị phạt tù từ 5 năm đến 12 năm.
Leave a Reply